Διαδικτυακή βία

Διαδικτυακή βία είναι η βία που ασκείται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αποστολής μηνυμάτων, ιστοσελίδων, chatrooms, κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών. Όπως και η παραδοσιακή βία, η διαδικτυακή βία βασίζετε στην ανισορροπία δύναμης, στην επιθετικότητα και στις αρνητικές πράξεις που επαναλαμβάνονται συχνά.

Η διαδικτυακή βία έχει κάποια μοναδικά χαρακτηριστικά που διαφέρουν από αυτά της παραδοσιακής βίας.

Ανωνυμία

Αν και είναι το ίδιο άσχημη όσο και η βία στο σχολικό περιβάλλον, μπορεί άμεσα να αναγνωρισθεί και να αποφευχθεί. Όμως, αυτός που ασκεί την βία είναι συχνά ανώνυμος. Το θύμα που αναρωτιέται ποιος θα μπορούσε να είναι αυτός, υποφέρει από μεγάλο στρές.

Προσβασιμότητα

Τα περισσότερα παιδιά που ασκούν την παραδοσιακή βία τρομοκρατούν το θύμα τους στο σχολείο, στο λεωφορείο ή στο δρόμο προς ή από το σχολείο για το σπίτι. Αν και μπορεί να συμβεί και σε άλλα μέρη της κοινότητας, συνήθως ο χρόνος άσκησής της περιορίζεται επειδή είναι και περιορισμένη η επαφή του θύτη με το θύμα. Η διαδικτυακή βία, όμως, μπορεί να υπάρχει συνέχεια, μέρα-νύχτα.

Φόβος τιμωρίας

Τα θύματα της διαδικτυακής βίας συχνά δεν την αναφέρουν επειδή:

1. φοβούνται τα αντίποινα από τον θύτη
2. φοβούνται ότι θα χάσουν τον υπολογιστή ή το τηλέφωνο

Συχνά οι γονείς αντιμετωπίζουν αυτού του είδους τη βία απαγορεύοντας στο παιδί να χρησιμοποιεί τον υπολογιστή ή του παίρνουν το τηλέφωνο. Αυτό όμως τα παιδιά το βλέπουν σαν τιμωρία για τη βία που τους ασκήθηκε.

Μάρτυρες

Τα περισσότερα περιστατικά παραδοσιακής βίας συμβαίνουν παρουσία άλλων παιδιών και μαρτύρων. Το φαινόμενο του μάρτυρα στην διαδικτυακή βία παίρνει άλλες διαστάσεις. Οι μάρτυρες στον διαδικτυακό κόσμο μπορούν να πάρουν και να προωθήσουν e-mail, να δουν ιστοσελίδες, να στείλουν φωτογραφίες μέσω κινητών κτλ. Ο αριθμός των ‘μαρτύρων’ στον εικονικό κόσμο μπορεί να είναι τεράστιος.

Έλλειψη αναστολής

Η ανωνυμία του διαδικτύου μπορεί να οδηγήσει παιδιά να συμμετάσχουν σε περιστατικά διαδικτυακής βίας που σε περιπτώσεις παραδοσιακής βίας δεν θα το τολμούσαν. Δυστυχώς, η ανωνυμία επιτρέπει κάποιους να γίνουν και αυτοί βασανιστές.

Συνηθισμένες μορφές διαδικτυακής βίας

Η διαδικτυακή βία μπορεί να πάρει πολλές μορφές. Όμως υπάρχουν έξι τύποι που είναι πολύ συνηθισμένοι.

Παρενόχληση: η επαναλαμβανόμενη αποστολή αγενών και προσβλητικών μηνυμάτων.

Σπίλωση: η διάδοση πληροφοριών για κάποιον, ψευδών ή με σκωπτικό περιεχόμενο, μέσω ιστοσελίδων, μηνυμάτων ή κινητών τηλεφώνων, ή αποστολή φωτογραφιών που έχουν ψηφιακά τροποποιηθεί.

Προσωπική επίθεση: Διαδικτυακός ‘καυγάς’ χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικά μηνύματα γεμάτα θυμό και άσχημη γλώσσα.

Αντικατάσταση ταυτότητας: παράνομη χρήση του λογαριασμού κάποιου και χρήση της ταυτότητας αυτού του προσώπου για την αποστολή προσβλητικού υλικού σε άλλους.

Αποκάλυψη πληροφοριών: η κοινοποίηση μυστικών και προσωπικών πληροφοριών ή το να πείσεις άλλους να αποκαλύψουν μυστικά που θα φέρουν σε δύσκολη θέση το θύμα.

Απειλές: η επαναλαμβανόμενη αποστολή απειλητικών μηνυμάτων ή άλλων διαδικτυακών δραστηριοτήτων με σκοπό τον εκφοβισμό του θύματος και την ανασφάλειά του.

Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια της διαδικτυακής βίας;

Τα προειδοποιητικά σημάδια είναι τα ίδια με αυτά της παραδοσιακής βίας όσον αφορά τον συναισθηματικό κόσμο του θύματος. Όμως υπάρχουν και κάποιες διαφορές. Για παράδειγμα, δεν θα δούμε μελανιές στο σώμα του θύματος ή σκισμένα ρούχα σαν σημάδι βίας σε ένα παιδί, αλλά είναι σημαντικό να έχουμε στο μυαλό μας ένα παιδί που δέχεται διαδικτυακή βία είναι πιθανόν να δέχεται και παραδοσιακή βία στο σχολείο.

Ένα παιδί που υποφέρει από διαδικτυακή βία:

1. φαίνεται λυπημένο, σκυθρωπό ή ανήσυχο.
2. αποφεύγει το σχολείο
3. απέχει ή δεν δείχνει ενδιαφέρον σε κοινωνικές δραστηριότητες
4. έχει πτώση στους βαθμούς και τις σχολικές επιδόσεις
5. φαίνεται αναστατωμένο όταν χρησιμοποιεί τον υπολογιστή ή όταν συνδέεται στο διαδίκτυο
6. φαίνεται αναστατωμένο όταν διαβάζει κάποιο μήνυμα στο κινητό τηλέφωνο.

Αν το παιδί δείχνει κάποια από αυτά τα σημάδια είναι σημαντικό να μιλήσουμε με το παιδί να δούμε αν υπάρχει κάποιας μορφής βίας και να προσπαθήσουμε να το βοηθήσουμε.

Η βία δεν είναι καινούργιο φαινόμενο αλλά εξαιτίας του διαδικτύου έχει μεταφερθεί και μέσα στο σπίτι. Η διαδικτυακή παρενόχληση έχει μετατραπεί σε σοβαρό πρόβλημα

Παραδείγματα διαδικτυακής βίας

1. Ένας μαθητής βομβαρδίζεται από απειλητικά ή σκωπτικά μηνύματα στο σπίτι ακόμη και αν δεν υπάρχει άμεση παρενόχληση στο σχολείο. Το θύμα δεν έχει ιδέα ποιος μπορεί να του τα στέλνει και αρχίζει να αισθάνεται ότι όλοι είναι εναντίον του.

2. Μια σχολική ιστοσελίδα γεμίζει παράνομα από ανακοινώσεις με άσχημα ονόματα για κάποιον συγκεκριμένο μαθητή. Οι φήμες που διαδίδονται έτσι δεν είναι αληθινές αλλά οι μαθητές τις βλέπουν και τις πιστεύουν. Έτσι οι συμμαθητές του τον απομονώνουν.

3. Ένα άσχημο ψεύτικο προφίλ ανεβαίνει σε κάποιο από τα κοινωνικά δίκτυα χρησιμοποιώντας το πραγματικό όνομα ενός μαθητή, τη φωτογραφία του και πληροφορίες επαφής. Αυτός ο μαθητής αρχίζει να λαμβάνει μηνύματα από αγνώστους που νομίζουν ότι το προφίλ του είναι πραγματικό. Μερικά από τα μηνύματα είναι άσχημα, άλλα είναι προσβλητικά.

Αυτά είναι μόνο λίγα παραδείγματα. Αν συμμετέχεις σε τέτοιου είδους ‘πλάκες’ δεν είναι καθόλου αστείες. Είσαι και συ θύτης. Αν είσαι θύμα τέτοιων ενεργειών υπάρχουν πολλά που μπορείς να κάνεις.

Γιατί οι άνθρωποι τρομοκρατούν άλλους;

Οι νταήδες είναι φυσικοί ταραχοποιοί και στο διαδίκτυο είναι εύκολο γι’ αυτούς να στρατολογήσουν και άλλους όταν στον πραγματικό κόσμο δεν θα μπορούσαν να προβούν σε τέτοιες ενέργειες. Τα παιδιά που απλά στέκονται και βλέπουν άλλους να βασανίζουν κάποιον συχνά συμμετέχουν ενεργά στην διαδικτυακή παρενόχληση.

Η έλλειψη άμεσης επαφής με το θύμα εξαιτίας του διαδικτύου μετατρέπει σε νταήδες παιδιά που στον πραγματικό κόσμο δεν θα τολμούσαν να πειράξουν κανέναν. Το διαδίκτυο κάνει αυτές τις ενέργειες πιο εύκολες αφού οι ίδιοι δεν μπορούν να έχουν άμεση εμπειρία των αντιδράσεων του θύματος και έτσι δεν το θεωρούν πολύ σημαντικό.

Τι μπορεί να γίνει

Υπάρχουν πολύ τρόποι να αντιδράσει κανείς στην διαδικτυακή βία. Το πιο σημαντικό είναι το θύμα να μην απαντήσει στα πειράγματα. Να μη παίξει το παιχνίδι των βασανιστών. Να μην απαντήσει στα e-mail, στα μηνύματα. Να μην εμπλακεί στις διαδικτυακές συζητήσεις απαντώντας στις παρενοχλήσεις και να μην αντιγράφει αυτά που κάνουν οι νταήδες.

Αγνοώντας τους θα μπορέσει επίσης να συγκεντρώσει αποδεικτικά στοιχεία έτσι ώστε οι δάσκαλοι του σχολείου ή οι πάροχοι της σύνδεσης να μπορέσουν να εντοπίσουν και να χειριστούν τα άτομα αυτά με τον πιο κατάλληλο τρόπο.

Μπορούμε να σταματήσουμε την διαδικτυακή βία;

Τα σχολεία εξετάζουν σοβαρά κάθε είδους παρενόχληση. Μόλις αρχίσουν οι παρενοχλήσεις πρέπει να ενημερωθεί το σχολείο. Η διαδικτυακή βία είναι συνήθως επέκταση ή κλιμάκωση της πραγματικής βίας. Επίσης πρέπει να ενημερωθούν και οι γονείς για το τι συμβαίνει.

Η αστυνομία μάλλον δεν θα ενδιαφερθεί αν η παρενόχληση περιορίζετε σε κάποια μεμονωμένα περιστατικά ή μερικά υβριστικά e-mail. Οι απειλές για χρήση βίας όμως πρέπει να αναφερθούν στην αστυνομία. Οι προτροπή για αυτοκτονία επίσης θεωρείτε απειλή χρήσης βίας και πρέπει άμεσα να αναφερθεί στην αστυνομία. Προσπάθησε να κρατήσεις όλα τα αποδεικτικά στοιχεία της παρενόχλησης. Η αστυνομία ξέρει τι πρέπει να κάνει με αυτά.

Δεν χρειάζεται να ανέχεσαι τις παρενοχλήσεις. Μπορείς να βρεις βοήθεια και να αντιδράσεις. Αυτού του είδους οι παρενοχλήσεις αφήνουν αποδεικτικά ίχνη που είναι προς όφελος του θύματος. Οι διαδικτυακοί νταήδες είναι απλά κανονικοί νταήδες με νέα όπλα. Μπορείς να τους χειριστείς όπως τους άλλους και να χάσουν τη δύναμή τους.